بسمه تعالي

راهنمايي: دوست عزيز با تشكر از اينكه وقت گرامي خويش را در اختيار ما قرار مي‌دهيد؛ در زير اظهار نظرهايي در مورد مسئوليت‌‌پذيري دانش آموزان نوشته شده است، لطفاً پرسشنامه را با دقت بخوانيد و نظر خود را با گذاشتن علامت «£» در مورد آنها مشخص كنيد. آنچه را كه به آن اعتقاد داريد، يا عمل مي‌كنيد، علامت بزنيد نه آنچه فكر مي‌كنيد بايد به آن معتقد باشيد.  با تشكر

 

 

 

 

 

با تشكر از همكاري شما دوست عزيز

 

مرکز مشاوره وخدمات روانشناختی صبا

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

باسمه تعالی

آزمون سنجش میزان مسئولیت پذیری دانش آموزان در خانه و مدرسه

منیره کردلو[۱]

اين پرسشنامه داراي ۳ مقیاس است كه به ترتيب در مقیاس اول فعاليتهاي دانش‌آموز در داخل و خارج از مدرسه پرسيده مي‌شود. در اين مقیاس به هر گويه يك نمره اختصاص يافته است و جمع گویه ‌ها ميزان فعاليت هاي دانش‌آموز را نشان مي‌دهد. مقیاس دوم مسئوليت هاي دانش‌آموزان را در منزل مورد بررسی قرار مي‌دهد. براي هر گویه ۱ نمره اختصاص يافته است و جمع گویه ‌ها ميزان مسئوليت‌پديري آزمودني در منزل را نشان مي‌دهد. (هدف از مقیاس دوم مقايسه مسئوليت‌پذيري آزمودني در محيط آموزشي و منزل مي‌باشد.)

مقیاس ۳ میزان حضور و غیاب و یا تأخیر دانش آموزان را می سنجد

مقیاس چهارم ميزان مسئوليت‌پذيري را به شرح ذيل مورد سنجش قرار مي‌دهد.

این آزمون محقق ساخته بر روی جامعه آماری دانش آموزان شهر تهران اجرا شده است که در آن تعداد ۴۷۹ دانش آموزان دبیرستانی دختر و پسر شهر تهران مورد آزمون قرار گرفته اند. اعتبار این آزمون برابر با ۸۹% می باشد که نمایانگر اعتبار بالای آزمون است.

مراحل ساخت ابزار اندازه‌گيري

به منظور ساخت پرسشنامه مسئوليت‌پذيري مراحل ذيل طي شده است كه مختصراً شرح داده مي‌شود.

۱ ـ به منظور شناخت عوامل تأثيرگذار بر مسئوليت‌پذيري دانش‌آموزان، در ابتداي امر از مديران مدارس درخواست شد تا نظرات خود را كتباً پيرامون عوامل تأثيرگذار بر مسئوليت‌پذيري ارائه نمايند. لذا مديران مدارس تهران نظرات خويش را به صورت كتبي اعلام نمودند. پس از مطالعه نظرات آنان جمع‌بندي گردید

۲ ـ علاوه ‌بر مديران از دبيران و معلمان مدارس نيز به صورت مصاحبه بدون ساختار و نيز به صورت كتبي خواسته شد، نظرات خود را پيرامون عوامل مؤثر بر مسئوليت‌پذيري دانش آموزان بيان نمايند. پس از جمع‌آوري نظرات مورد مطالعه و سپس دسته‌بندي قرار گرفت.

۳ ـ از اولياء دانش‌آموزان نيز طي مصاحبه بدون ساختار و نيز مكاتبه خواسته شد عوامل مؤثر بر مسئوليت‌پذيري را ذكر نمايند. آنان نيز به صورت شفاهي و كتبي نظرات را بيان نمودند كه پس از مطالعه نظرات آنان، نظرات مورد دسته‌بندي قرار گرفت.

۴ ـ از دانش‌آموزان (شوراي دانش‌آموزي) نيز به صورت مصاحبه بدون ساختار و نيز كتبي خواسته شد عوامل مؤثر بر مسئوليت‌پذيري را بيان نمايند. پس از ارائه نظرات، جمع‌بندي و دسته‌بندي نظرات قرار گرفت.

۵ ـ پس از طي مراحل فوق كه با همكاري مسئولین مناطق، معاونت پژوهشي، مسئول بخش متوسطه و نيز هسته مشاوره انجام پذيرفت، كليات پرسشنامه تدوین گردید.

۶ ـ پرسشنامه بر اساس نظريه سلسله مراتب نيازهاي مازلو طراحی گردید.

۷ ـ پس از تعريف متغيرهاي ملاك و پيش‌بين و تعيين سؤالات و فرضيه‌هاي پژوهش، پرسشنامه‌اي شامل سنجش ميزان مسئوليت‌پذيري و نيز عوامل تأثيرگذار (احساس امنيت، عزت نفس، تعلق و …) طراحي شد. پس از تكثير پرسشنامه به منظور استخراج روايي صوري و محتوي در اختيار جمعي از مديران، مربيان، معلمان و دانش‌آموزان و نيز برخي از اساتيد رشته روانشناسی و مشاوره و نیز جامعه شناسی قرار گرفت و از آنان خواسته شد نظرات اصلاحي خود را كتباً مرقوم فرمايند. نظرات اصلاحي شامل، مرتبط بودن سؤالات به مبحث مسئوليت‌پذيري، روشن و واضح بودن سؤالات، دو پهلو نبودن سؤالات و نظاير آن بود. پس از بررسي مجدد پرسشنامه و نيز بازبيني آن پرسشنامه تكثير گرديد و در اختيار نمونه ۳۵ نفره كه به شيوه تصادفي خوشه‌اي از جامعه آماري دانش آموزان دبيرستاني یکی از مناطق شهر تهران انتخاب شده بود قرار گرفت. آزمونگر توضيحاتي در خصوص نحوه پر نمودن پرسشنامه به دانش‌آموزان ارائه نمود و از آنان خواست بدون ذكر نام و نام خانوادگي به سؤالات پاسخ گويند. به منظور اجراي مجدد پس از گذشت ۱۰ روز آزمون بار ديگر بر روي همان نمونه تكرار گرديد و سپس به وسيله نرم افزار SPSS اعتباريابي آزمون صورت گرفت. با توجه به ساختار پرسشنامه، اعتبار پرسشنامه در سطح پايين بود لذا ساختار صوري پرسشنامه به طور كلي تغيير داده شده و سپس بر روي نمونه ۱۰۴ نفري كه به شيوه نمونه‌گيري تصادفي خوشه‌اي انتخاب شده بود اجرا گرديد. اطلاعات مأخوذ از ۱۰۴ پرسشنامه، توسط نرم‌افزار SPSS مورد ارزيابي قرار گرفت و با تحليل آماري آلفاي كرنباخ محاسبه گرديد كه گزارش آن در ذيل آمده است. در اين گزارش رايانه‌اي همبستگي هر سؤال نسبت به مجموع سؤالات ارزيابي شده است و محور اعتباريابي ضريب همبستگي هر سؤال بيش از ۰۷/۰ در نظر گرفته شد. پس از ارزيابي سؤالات با همبستگي كمتر از ۰۷/۰ حذف گرديد. با توجه به ضریب آلفای کرنباخ بالا یعنی ۸۹% آزمون بر روی تعداد ۴۷۹ دانش آموز دختر و پسر شهر تهران تکرار گردید که مجدداً همین ضریب نشان داده شد.

نحوه نمره گذاری: در مقیاس یک برای هر فعالیت ۱ نمره لحاظ می گردد. هر چه میزان مشارکت بالاتر باشد فرد نمره بالاتری را دریافت خواهد نمود و حاکی از احساس مسئولیت فردی است.

 برای مقیاس ۲ نیز جهت هر گویه یک نمره لحاظ می گردد و جمع نمرات میزان مسئولیت پذیری فرد در خانه را نشان می دهد.

در مقیاس ۳ (حضور و غیاب و تأخیر) هر چه نمره آزمودنی به ۶ نزدیک تر باشد میزان مسئولیت پذیری بالاتر است.

نمره احساس مسئوليت (تعهد درونی)نمره ۴۰ به معنای بالاترین نمره و بیانگر احساس مسئوليت بالا در مدرسه است.

نمره احساس مسئوليت (تعهد بیرونی) آزمودنی هر چه به .۱۲ نزدیکتر باشد، بیانگر احساس مسئوليت بالا در مدرسه است.

 

به چند نکته توجه فرمایید:

۱-   مقیاس ۱ یعنی میزان شرکت در فعالیت های اجتماعی میزان مسئولیت پذیری را در مدرسه و مقیاس بعدی میزان مشارکت در فعالیت های خانه را نشان می دهد هر چه میزان مشارکت بالاتر باشد فرد احساس مسئولیت ( اجتماعی) بیشتری دارد. میزان مشارکت در فعالیت های خانه نیز به نوعی مسئولیت پذیری را نشان می دهد.

۲- نمرات احساس مسئوليت: (تعهد بيروني)

۲۰ ـ ۲۱ ـ۲۴- ۲۹-۳۰ ـ ۳۴ ـ ۳۵ ـ ۳۶ ـ ۳۸ ـ ۳۹-۴۰ ـ ۴۱

گویه های فوق تعهد بيروني آزمودني را نشان مي‌دهد که به صورت منفی نمره گذاری می گردد.

 ۱ـ كاملاً موافقم (۱ امتياز) ۲ـ موافقم (۲ امتياز) ۳ـ مخالفم (۳ امتياز) ۴ـ كاملاً مخالفم (۴ امتياز)

اگر جمع نمرات به ۱۲ نزدیک باشد به معنای تعهد بالا می باشد و اگر جمع نمرات به ۴۴ نزدیک باشد بیانگر تعهد پایین است.

۳- مسئوليت پذيري: (تعهد دروني)

۲۲ ـ ۲۳ ـ. ۲۵ ـ ۲۶ ـ ۲۷ ـ ۲۸ ـ ۳۱ ـ ۳۲ ـ ۳۳ ـ ۳۷